مجله خبری مساجد

نارنجستان قوام یا این که قوام السلطنه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شیراز، از بناهای تاریخی زمانه قاجار در محله سابق شیراز میباشد.

این گلشن به جهت درختان نارنج فراوانی که دارااست به « نارنجستان قوام » مشهور میباشد و یکی زیباترین گلشن های کشور ایران میباشد.

تاریخچه گلشن نارنجستان قوام (قوام السلطنه شیراز)
علی محمدخان قوام الملک رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد دوم، تشکیل داد منزل قوام الملک را در شیراز آغاز کرد و فرزندش محمد رضا خان قوام الملک، قوام الملک سوم ایجاد کرد این سازه را تمام کرد.

گلشن نارنجستان قوام (قوام السلطنه شیراز) نسبتاً در سال 1257 شمسی و در دوارن سلطنت ناصرالدین سلطان قاجار تاسیس شده است
از گلشن قوام و عمارت آن برای برگزاری جشن و پای کوبی‌ها و پذیرایی از مهمانان به کار گیری میشد و منزل زینت الملک که در حال حاضر در غرب تیم جای‌دارد، محل سکونت خانواده قوام بود به همین ادله در آن مجال به گلشن و عمارت، بیرونی و به منزل زینت‌الملک،اندرونی می‌گفتند.

بیرونی و اندرونی گلشن نارنجستان قوام از روش یک تونل زیرزمینی به هم مربوط می شدند و مبنا بیرونی و اندرونی بر یكدیگر عمود بودند.
پس از مرگ قوام الملک سوم و چهارم، منزل قوام به ابراهیم خان قوام‌الملک پنجم رسید. این گلشن باارزش از ابراهیم قوام به نوه‌اش شهرام رسید که وی این گلشن را به موسسه آسیایی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کالج پهلوی (کالج شیراز کنونی) اعطا کرد.

امامزاده یحیی (علیه السلام) از برازنده ترین فرزندان مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زید و نواده امام زین العابدین (علیه السلام) میباشد. اسم مادرش ریطه دخترابوهاشم عبدالله بن محمدحنفیه میباشد که در سال ۱۰۷هجری چشم به جهان گشود و خلال کمالات معنوی از روحیه سلحشوری و شجاعت خاصی بهره مند بودند. عمال حکومت بنی امیه که در سرتاسر کشورهای اسلامی آن روز بر اریکه اقتدار بودند و نمی توانستند وجود مرد انقلابی از سلاله پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) را تحمل کنند؛ لذا برای رویارویی با حضرت یحیی (علیه السلام) و از دربین برداشتن وی مصمّم گشتند و پیوسته در تعقیب وی بودند. بعداز شهیدشدن بابا بزرگورشان حضرت زید (علیه السلام) به نینوا سفر نمودند. جهت پیکار و قیام علیه حکام اموی و از آنجا به مدائن، ری، سرخس و بیهق رفته و با یاران باوفایشان در حوزه‌ ای از طوس با عمال اموی مشغول شدند و لشکر وی را منهدم و اموال آنها را به غنیمت گرفتند.
به صراحت پر‌نور وجود ندارد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد او‌لین بنای مزار امامزاده یحیی (علیه السلام) در چه وقتی و در کدام روزگار اسلامی نهاد شده است؛ ولی حرم کهن آن با طرح و نقشه ای هشت ضلعی به انضمام حیاط ورودی، گنبد فیروزه ای و گلدسته های خرد به استناد کتیبه سنگی پیشانی سردرب سازه در سال ۹۳۷ هـ.ق به امر امیر روحانی سعید فرزند ذکور امیر نظام افراسیاب تشکیل‌شده و در نقطه نهایی روستایی را نیز بدین مزار وقف نموده که اسم روستا آگاهانه تراشیده گردیده تا به موارد این سنگ نوشته کار نشود به نحوی که صرفا کلمه و واژه کال ما‌نده میباشد. به یقین صاحبنظران بانی سازه واقف رقبه یکی حکام ولایت مشهد در بعدازظهر تیموریان بوده میباشد. این جای تا به امروز چند توشه تجدید بنا گردیده و از اواخر زمان قاجار نیز موقوفاتی داشته میباشد. طرح جامع گسترش این حرم به حجم ۱۰۰هکتار تنظیم و تا به امروز قسمت عمده ای از آن اعمال شده است.
کتیبه سنگی بر پیشانی سردر ورودی حیاط شرقی سازه نصب شده و بر مبنای شواهد و تاریخ مندرج برروی آن متعلّق به عصر صفوی و مقارن با حکومت فرمان روا طهماسب صفوی به تاریخ ۹۳۷ هـ.ق میباشد که مضمون آن اشاره به نهاد این مقبره، فردیّت مدفون در آن و وقف رقبه ای را دارااست. این جای به صورت کلی زیربنای تقریبی ۲۰۰۰ متر مربع را در برگرفته و ۱۴ ردیف چهار ضلعی با ازاره هایی از سنگ مرمر و بدنه آینه کاری گردیده پوشش سقف شبستان ردیف دار را پایدار آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ساخته میباشد. پیرامون فضای داخلی و بدنه میانی، اشعاری در مدح اهل بیت و وصف امامزاده یحیی (علیه السلام) حضرت علی (علیه السلام) بر روی سنگ مرمر سپید به صورت پررنگ مشاهده می شود. پوشش سقف سازه کاملاً با هنر آینه کاری آذین شده و بارگاه مطهر تازه نیز که در بین فضای گنبد منزل ای شبستان قرار گرفته با سه متر ارتفاع، دو متر پهنا و سه متر طول در سال ۱۳۷۸ هـ.ش بر روی مزار نصب گردیده و دارنده برجستگی گنبدی پنجره های دقیق و عبارت قرآنی و اشعار میباشد.

همچنین به عنوان یک عمل احتیاطی برای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد دفاع برق ما یحتاج مسجد و واحدهای احداثی دیگر چهار منبع گوناگون در حیث گرفته شده که دوتای آن از شرکت برق مدینه منوره و منبع سوم متشکل از شش دینام مولد بسیار تعالی می باشد و چهارمین منبع از تعداد زیادی باتری که در باطن مسجد النبی فعالیت گذاشته گردیده‌است تشکیل می گردد. اگر یکی از منابع برق شهر مستقل گردد برق مسجد به طور خود کار از منبع دوم مدد می‌گردد و در شرایطی‌که هر دو منبع شهری از فعالیت بیافتند که این پدیده فوق العاده معدود هست، منبع سوم به طور اتومات به شغل خواهد به‌زمین‌خورد و در صورتی‌که همگی منابع از فعالیت افتادند که این حالت شبیه به محال می‌باشد برق مسجد و مرکز ها ضروری از طریق چهارمی منبع پشتیبانی خواهد شد.

در دو صحن قبلی مسجد نیز، چترهای خودکاری نهاده شده که برای هجران از آفتاب و باران باز و بسته میشوند.

همچنین به منظور سهولت رسیدن به رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پشت بام مسجد افزون بر پله های سنگی چندین آیتم پله برقی تشکیل شده اند که می توان به راحتی به وسیله آنها به پشت بام مسجد رفت.

از نکات جذاب این توسعه و گسترش آن میباشد که در کلیه بنای جدید، کارایی گردیده‌است تا افزون بر ابتکار عمل های جدید معماری مسجد به طوری باشد که با معماری قبل که ارثیه بعدازظهر مملوکی و عثمانی میباشد هماهنگ باشد. درین بنا ، نام «الله» و «محمد» در کلیه جا تکرار شده و برخلاف مجال عثمانی که از نام خلفا هم برای تزئین به کار گیری می شد در معماری جدید به کار گیری نشده میباشد.

3- گسترش ملک عبدالله بر مدفن النبی

آخرین مرحله توسعه مسجد، بوسیله ملک عبدالله فرمانروا کنونی سعودی انجام یافته و تاکنون ادامه دارد. وی به نوبه خود اقدام به اجرا کارهایی در جهت توسعه و گسترش مسجد نمود، که اصولا مکمل کارهای ملک فهد محسوب می‌شود. این بسط مشمول :

این گسترش به حدود 30500 متر مربع می‌رسد که همچون محوطه های قبل با سنگ های مرمرین سفید و گرم نشو (ضد حرارت) و برای ادای فریضه نماز فرش گردیده و نمازگزاران از ماه خجسته رمضان سال 1429ه.ق در آن نماز به جای آوردند. در زیرزمین این محوطه دو طبقه درست شده که یک طبقه آن به صورت تونلی برای عبور گونه های اتومبیل ها و طبقه دوم آن علاوه بر پارکینگ دارای چهار ساختمان برای سرویس های بهداشتی است که هر ساختمان دارای 888 دستگاه توالت و 1823 جایگاه وضو هست. در این پروژه 44 پله برقی و 12 بالابر و یک سری پله ساده نیز عمل نهاده گردیده است.

2-3- پروژه چترهای مسجد النبی مدینه

این پروژه نیز درتوان خود شگرف و بی نظیر هست و از 250 چتر بلندمرتبه تشکیل‌شده که بر روی ستون های جان دار در محوطه های بیرونی مسجد نصب گردیده اند.

این چترها بعداز باز شدن، مساحت 143000 متر مربع از محوطه های دور و اطراف مسجدالنبی (ص) را در چهار جهت آن می پوشاند. در پایین سایه هر مورد از این چتر ها بیش تر از 800 نفر می توانند نماز بخوانند.

اضافه بر این چترها که منحصربه‌فرد نمازگزاران می‌باشد ، شش مسیر در جهت جنوبی مسجد برای عبور و مرور حجاج و معتمرین نیز توسط چتر پوشیده شد‌ه‌است.

این چترها به طور اختصاصی برای به کار گیری آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در مسجدالنبی درست شده و در تشکیل داد آنها آخرین تکنولوژی ها به فعالیت رفته میباشد. این چترها به صورتی ساخته و نصب گردیده‌است که در هنگام باز شدن یکی بالای دیگری قرار میگیرند به طوری که محوطه تحت خود را به طور کامل پوشش می دهند. ارتفاع تعدادی از آن ها هنگام باز شده 14.40 متر و ارتفاع دسته دیگر 15.30 متر میباشد.

جالب اینجاست که ارتفاع هر دو تیم چترها در موقعیت بسته 21.70 متر می‌باشد.

3-3- نصب پنکه های پخش کننده آب در فضای درونی مسجد النبی

درین طرح تعداد 436 پنکه تبارک که در طول چرخش، آب را به صورت ذرات ریز و پودر مانند در جهات متفاوت پخش می نمایند. این پنکه ها در تلطیف و خنک نمودن هوای محوطه های بیرونی مسجد مخصوصا در گرمای تابستان فوق العاده موثرند. این پنکه ها بر روی ستون هایی که چترها بر آن سوار شده اند نصب گردیده اند .

شوخوانی در استان خراسان جنوبی، قانونی است مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که هنوز در بعضی از روستاها انجام می گردد. در این دین، هنگام سحر، سه رتبه، طبلی را به صدا در می‌آورند: توشه اولیه برای بیدار شدن، توشه دوم برای سحری تناول کردن و توشه سوم برای نماز خواندن هست. البته این طبل زدن‌ها هم پا با صدای مناجات و دعایی میباشد که یکی‌از مردان روستا با صدای بهتر خودش می خواند و عموم را به بیدار شدن و روزه دریافت کردن تشویق می‌نماید.

اگرچه در شهرهای دیگر طبل به صدا در می‌آوردند البته تهرانی‌های قدیم یادشان است که هنگام سحر و حتی افطار، توپ در می‌کردند این صدای شلیک توپ از میدان توپخانه شنیده میشد و توپ‌های مشقی وظیفه داشتند مانند ساعت به عموم اعلام نمایند که چه وقتی از شبانه روز است. در حین ماه رمضان در جمهوری مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اسلامی جمهوری اسلامی ایران، چه موقع سحر و چه موقع افطار، اهل یک محل‌ها وظیفه داشتند اگر غذایی می‌پزند که بوی متعددی داراست، آن را با همسایگان خویش بخش نمایند. این حادثه بین زابلی‌ها و سیستانی‌ها هنوز هم رایج میباشد و به بردن خوراک به در منزل‌های اهالی در ماه رمضان «آرک» می گویند. با این آیین، عده ای که در منزل غذایی برای تناول کردن ندارند از این سفره بی‌سود نمی‌ماندند. هنوز خیلی از مردان و زنان زابلی هنگام سحر و افطار به طبعً رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد یک پیاله آش، شله زردرنگ یا این که فرنی هم برای همسایگانشان می‌پزند و می‌فرستند. این آیین دربین عموم استان لرستان «کاسم سا» اسم دارااست.عموم استان آذربایجان شرقی در ماه رمضان سنت کیسه دوزی را دارا هستند که عمر متعددی دارد. در واپسین آدینه ماه رمضان، ۲۷ رمضان یا این که واپسین پنج‌شنبه ماه، زنان و دختران در مسجد گرد هم می آیند و هر خانواده برای خویش، کیسه‌ای می‌دوزد. آن گاه کمی پول در آن ریخته و دعا می خوانند و آن را تا سال دیگر در صندوقچه‌ای نگه می‌دارا‌هستند. به‌این کیسه‌ها کیسه برکت می گویند. البته این دین در میان سمنانی‌ها هم وجود داراست و با رفتن به مسجد و دوختن کیسه و پول گذاشتن باطن آن، بر این باورند که برکت به معاش آن‌ها تا سال دیگر خواهد رسید.

زنان و دختران شاهرودی بیش تر از ۲۰۰ سال است که‌این آئین را ایفا می‌نمایند. آنها هر سال در همین روز دربین نماز ظهر و بعد از ظهر، کیسه‌ای پارچه‌ای می دوزند که به آن کیسه منظور میگویند و نزد خودشان نگه می‌دارند و در شرایطی که تا سال بعد از آن به حاجتشان رسیدند سال سپس، پارچه‌ای دیگر می دوزند. خلال شاهرود و آذربایجان شرقی این مراسم در استان همدان نیز ترویج داراست. که زنان همدانی با ریختن پولی در کیسه در روز 27 ماه رمضان از خداوند برکت در سال بعدی را طلب می‌نمایند.

در طول ماه رمضان در کشور‌ایران همگی عموم استان‌ها و شهرهای گوناگون جمهوری اسلامی ایران، غذاهایی که مقوی‌خیس باشند را بر سر سفره افطار و سحر می گذارند. این تنقلات یا این که غذاها بیشتر به توانمند شدن بنیه اشخاص و رفع تشنگی آنان در حین روز امداد می‌نماید. تهرانی‌ها بیشتر آش فن در سفره افطار دارند و در جایی مانند استان‌های آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جنوبی مملکت، نان خرمایی بیشتر چشم می شود یا این که در استان مرکزی، مطلقاً فتیر برای افطار و سحر پخته می شود. قمی‌ها هم عادت دارا‌هستند رطب و شیر کنار سفره افطارشان داشته باشند.

در صورتیکه ماه رمضان در تابستان باشد، یک قاچ هندوانه در سفره سحری خیلی از اشخاص پیدا می شود زیرا آب تن را در حین روز نگه می‌دارد. شله زرد رنگ، فرنی یا این که زولبیا بامیه هم بیشتر برای نگه داشتن قند خون اشخاص تهیه و تنظیم می شود. به این ترتیب هر کدام از خوراکی‌های سفره‌های سحری و افطاری برای روزه‌داران با یک نیت و دلیل تهیه و تنظیم میگردد و ممکن می‌باشد شهر به شهر و روستا به روستا، این مواد غذایی با همین کارکردها متعدد باشد. در‌این بخش مورد غذاهایی در مراسم ماه رمضان در جمهوری اسلامی ایران آیتم اعتنا قرار می‌گیرند صحبت کردیم

شوخوانی در استان خراسان جنوبی، قانونی است مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که هنوز در بعضی از روستاها اجرا می گردد. درین دین، هنگام سحر، سه رتبه، طبلی را به صدا در می‌آورند: توشه نخستین برای بیدار شدن، توشه دوم برای سحری تناول کردن و توشه سوم برای نماز خواندن هست. اما این طبل زدن‌ها همراه با صدای مناجات و دعایی می‌باشد که یکی مردان روستا با صدای خوب خودش می خواند و عموم را به بیدار شدن و روزه دریافت کردن تشویق می‌نماید.

اگرچه در شهرهای دیگر طبل به صدا در می‌آوردند البته تهرانی‌های قدیم یادشان است که هنگام سحر و حتی افطار، توپ در می‌کردند این صدای شلیک توپ از میدان توپخانه شنیده می شد و توپ‌های مشقی وظیفه داشتند مانند ساعت به عموم اعلام نمایند که چه وقتی از شبانه روز است. در طی ماه رمضان در جمهوری اسلامی کشور‌ایران، چه موقع سحر و چه موقع افطار، هم محلی‌ها وظیفه داشتند در شرایطی‌که غذایی می‌پزند که بوی متعددی دارد، آن را با همسایگان خویش نصیب نمایند. این رخداد فی مابین زابلی‌ها و سیستانی‌ها هنوز هم رایج میباشد و به بردن غذا به در منزل‌های همسایه در ماه رمضان «آرک» می گویند. با این آیین، اشخاصی که رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در منزل غذایی برای تناول کردن ندارند از این سفره بی‌فایده نمی‌ماندند. هنوز خیلی از مردان و زنان زابلی هنگام سحر و افطار مطلقاً یک پیاله آش، شله زرد یا این که فرنی هم برای همسایگانشان می‌پزند و می‌فرستند. این آیین در بین عموم استان لرستان «کاسم سا» اسم دارااست.عموم استان آذربایجان شرقی در ماه رمضان سنت کیسه دوزی را دارا هستند که عمر متعددی دارااست. در واپسین آدینه ماه رمضان، ۲۷ رمضان یا این که واپسین پنج‌شنبه ماه، زنان و دختران در مسجد گرد هم می آیند و هر خانواده برای خویش، کیسه‌ای می‌دوزد. بعد از آن پاره ای پول در آن ریخته و دعا میخوانند و آن را تا سال دیگر در صندوقچه‌ای نگه می‌دارا هستند. بدین کیسه‌ها کیسه برکت میگویند. البته این آئین بین سمنانی‌ها هم وجود دارااست و با رفتن به مسجد و دوختن کیسه و پول گذاشتن باطن آن، بر این باورند که برکت به معاش آن‌ها تا سال دیگر خواهد رسید.

زنان و دختران شاهرودی بیش تر از ۲۰۰ سال است که‌این آیین را اجرا می‌نمایند. آن ها هر سال در همین روز فی مابین نماز ظهر و بعدازظهر، کیسه‌ای پارچه‌ای میدوزند که به آن کیسه منظور میگویند و نزد خودشان نگه می‌دارا هستند و در‌صورتی‌که تا سال بعد از آن به حاجتشان رسیدند سال آنگاه، پارچه‌ای دیگر میدوزند. ضمن شاهرود و آذربایجان شرقی این مراسم در استان همدان نیز رواج داراست. که زنان همدانی با ریختن پولی در کیسه در روز 27 ماه رمضان از پروردگار برکت در سال آینده را طلب می‌نمایند.

در طی ماه رمضان در ایران همگی عموم استان‌ها و شهرهای متفاوت کشور‌ایران، غذاهایی که مقوی‌خیس باشند را بر سر سفره افطار و سحر میگذارند. این تنقلات یا این که غذاها بیشتر به توانا شدن بنیه اشخاص و رفع تشنگی آنان در زمان روز یاری می‌نماید. تهرانی‌ها بیشتر آش رشته در سفره افطار دارند و در جایی مانند استان‌های جنوبی مملکت، نان خرمایی بیشتر چشم میشود یا این که در استان مرکزی، قطعاً فتیر برای افطار و سحر پخته می‌شود. قمی‌ها هم عادت دارند رطب و شیر کنار سفره افطارشان داشته باشند.

در‌صورتی‌که ماه رمضان در تابستان آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد باشد، یک قاچ هندوانه در سفره سحری خیلی از اشخاص پیدا می‌شود زیرا آب تن را در طی روز نگه می‌دارد. شله زرد رنگ، فرنی یا این که زولبیا بامیه هم بیشتر برای نگه داشتن قند خون اشخاص تنظیم می شود. براین اساس هرمورد از خوراکی‌های سفره‌های سحری و افطاری برای روزه‌داران با یک نیت و استدلال تنظیم می شود و ممکن میباشد شهر به شهر و روستا به روستا، این مواد غذایی با همین کارکردها مختلف باشد. در‌این بخش مورد غذاهایی در مراسم ماه رمضان در کشور ایران آیتم اعتنا قرار می‌گیرند حرف کردیم

امامزاده پنج بدن در شهرستان مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زرندیه، قسمت مرکزی، شهر مامونیه، بافت قدیم محله زرند کهنه و درمیان آرامستان همگانی و در جوار میدان ابی طالب جای دارد.عمر این امامزاده مرتبط با زمان ایلخانی – زمان صفوی – زمان قاجار میباشد.

معماری سازه
سازه مشمول حیاط ، کفش کن،بقاع ، سردابه حجره ها و رواق میباشد. دیرین ترین نصیب معماری این سازه مقبره یا این که اتاق بقعه است که‌این سازه در زمان های ایلخانی ، صفوی و قاجاری ایجاد شده است.امام زادگان پنج بدن محله زرند کهنه شهر مامونیه ازنوادگان امام موسی بن جعفر (ع) و امام زین العابدین (ع) می‌باشند.
سازه به گفته اهل یک محل و متن زیارتنامه باطن بقاع امامزادگان سیداولیا(علیه السلام)، سید معصوم(علیه السلام) و سیدافضل(علیه السلام) از نوادگان امام سجاد(علیه السلام) بوده و امامزاده رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد محسن(علیه السلام) و امامزاده سیدابوالحسن(علیه السلام) از نوادگان امام کاظم(علیه السلام) میباشند و برخی معتقدند که امامزادگان محسن(علیه السلام) و سیدابوالحسن(علیه السلام) در دامنه کوه مجاورت شهر زرندکهنه مدفون می‌باشند.

جناب حجت الاسلام آقای همایون فراهانی در پژوهش ها خود امامزاده احمدبن زین العابدین(علیه السلام) را از مدفونین این حرم بیان کرده است.
این تاثیر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۷ با شمارهٔ آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد تصویب ۲۳۸۱۰ به‌تیتر یکی اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسیده میباشد.

یکی جاهای جالب و مذهبی ساری امامزاده ای به اسم مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد امام زاده پارسا است.در صورتی بدین استان و به شهر ساری، راس استان مازندران هجرت کردید، می‌توانید از این امام زاده دیدن نمائید.ضریح این امام زاده در ساری، جاده فرح آباد، جاده گوهرباران، روستای مرزرود واقع گردیده‌است .امام زاده پارسا در ۱۵ کیلومتری شمال ساری، ۱۰ کیلومتری دریای مدیترانه و روستای مرزرود جای‌دارد که از شرق به روستای سوربن و بهارآباد، از غرب به روستای اکند، از شمال به روستای قادیکلا و از جنوب هم به پنبه چوله میرسد.

این سازه در اولِ ورودی روستای زردرود واقع شد‌ه‌است و سالهای خیر چندان بدور از حصار طبیعی بهره مند بوده میباشد .امامزاده عبدالصالح در یک آرامستان کهن در روستای مرزرود ساری واقع‌گردیده که در قبلی دارنده درختانی آزاد و سابق با شماره و شناسنامه بوده میباشد و ازنظر ارتفاع قدمت هم عمر با امامزاده است، البته امروزه صرفا تک‌درختی سابق‌سال رو به روی امامزاده مانده که مدرک عمر آن تنه قطورش میباشد.

عمر تاریخی امام زاده با تقوا:
درباره‌ی عمر این امامزاده، کارشناسان از روی معماری سازه نظریه دارا هستند که‌این ساختمان بلند حدود قرن‌های هشت و خیر هجری ساخته‌ گردیده که در آن فرصت سادات علوی بر طبرستان حکومت می‌کردند و حضرت امامزاده مرزرود یکی‌از آن حاکمان بوده‌اند و همینطور بر اساس احادیث این امام زاده از نوادگان امام موسی کاظم است.

معماری امامزاده رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد با تقوا
ازنظر معماری زمان اسلامی طول زیاد این بناها مخلوط‌بندی قابل قبولی فی مابین زمین و افق است که عظمت سازه نشانه‌دهنده عظمت شخصیت مالک آرامگاه بوده میباشد.طاق‌نماهای چهارسوی سازه در نمای فرنگی آن‌که در نصیب شرقی اتاق مسجد به آن چسبیده و اینک تنها در سه سمت دیگر طاق‌نما جانور میباشد هم علامت عظمت و بزرگی‌اند.

درجایی که گنبد به بدنه چهارگوش می‌چسبد از روشی به اسم قانونی بندی به کار گیری می‌کردند که در حکم مفصلی اتصال‌دهنده بود و هنگامی که می‌خواستند از گنبد هرمی به یک بدنه مستطیل صورت برسند برای زیباسازی نما و آزار ندیدن دیده از قانونی بندی به کارگیری می‌کردند. پزشک معالج منوچهر ستوده در “از آستارا تا استرآباد” از کاشی‎هایی اسم‌برده که بالای راز طاق‌نماها در دو ستون‌فعالیت گردیده‌اند. یکی خصوصیت‌های نام‌و‌نشان معماری اهل ایران به کار گیری از مصالح مستقر بوده و از‌آن‌جا‌که چوب در طبرستان از مصالح مستقر بوده، پنجره سقف داخلی اتاق مسجد را از چوب ساخته‌اند. از خشت هم برای دیوارهای فرنگی و از سفال برای سقف آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به کارگیری‌شد‌ه‌است.

سردر شمالی مسجد حکیم اصفهان با گونه های مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کاشیکاری و آجرکاری و دو درجه در دو طرف، تراس کوچکی به پهنا مدخل با پیاده سازی قشنگ، در بالای در ورودی داراست که به حجرهای رویه می یابد ودارای تیم تزییناتی زیرا نشانه‌ها قرآن، حدیث نبی(ص)، اسم بانی و تاریخ استارت میباشد.
سردر شرقی مسجد حکیم به صورت پنج ضلعی، با دو مرتبه در دو طرف، کتیبه ای با اشعار فارسی، مقرنس کاری در قوسِ سردر، و دو پشت بغل مزین به خط بنّاییِ کاشیکاری گردیده است.
سردر غربی با مقرنس گچی معمولی در قوس، در انتهای کوچهای بنبست جای‌دارد و در حدود در جورجیر میباشد که صحن تعالی آن از شمال به ایوانی گرانقدر و رفیع با دو راهرو در طرفین محصور گردیده‌است و که با آجرکاری معمولی تزیین شد‌ه‌است.
در بالای حجره دو پشت بغل و در قوسِ حیاط، مقرنس با پوشش کاشکاری مَعْقَلی به چشم می‌خورد.
هرجا شبستان تحت گنبد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مسجد با اسماء الله، محمد (ص) و علی (ع) تزیین گردیده و محراب آن گرانقدر ترین و زیباترین محراب مسجد حکیم میباشد که از تزیینات کتیبه های خاصی برخوردار‌است.
سرتاسر شبستان جنوب شرقی مسجد نیز از تزیینات سنگ تراشی و آجرکاری شامل است.
همینطور شبستان جنوب غربی نیز با حاشیه ها کاشی کاری مزین شده و بر محراب آن حدیثی از نبی قابل مشاهده میباشد.
فضای کوچکتر شبستان زمستانی مسجد حکیم اصفهان با رنگ بندی گوناگون در کاشیکاری محراب، یکی از دیگر از قسمت های مسجد میباشد.
کاشی کاری با اشعار فارسی و معنی و مفهوم مذهبی حیاط شمالی مسجد را تا سقف آن دربر می‌گیرد.

مسجد حکیم اصفهان به جهت قرارگیری در شهر تاریخی اصفهان از قیمت اکثری برخوردار‌است که‌این مسجد دارنده کتیبه های قرآنی و دکوری است. در مسجد حکیم بر روی کاشی کاری از نقوش هندسی یاروهمدم با اشکال خطوط بنایی به تزیینات صورت متفاوتی بخشیده میباشد.

اکثر کتیبه های این سازه با مخلوط های گوناگون و متنوعی از خط بنایی بی آلایش و معقلی و کلمات « الله ، محمد و علی » انجام و گردیده اند. کتیبه های قرآنی و اسماء خداوندی و روایات نبوی بکار رفته میباشد. تجلی اسم حضرت علی(ع) در کاشی کاری این سازه، زیبایی و احساس شیخ خاصی به فضای مسجد حکیم داده میباشد. بیشترین رنگ مستعمل آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بر روی کاشی ها رنگ لاجوردی با خطوط سپید میباشد که موقعیت عرفانی به عابد منتقل می نماید.

مسجد جامع اردبیل از مساجد سابق کشور ایران در مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بافت تاریخی شهر اردبیل و در محل تلاقی محله های پیر شمس الدین و عبدالله سلطان روی تپه ای باستانی واقع گردیده است.

تاریخچه مسجد جامع اردبیل (آدینه مسجد)
مسجد جامع اردبیل، بازمانده مسجد گسترده و کلان ای میباشد که در زمان های متفاوت اسلامی به خصوص عصر سلجوقی صورت گرفته و تا اوایل زمان صفوی و گزینه به کارگیری قرار می گرفته میباشد.

اینکه از چه تاریخی مسجد روی اثر ها ماقبل اسلام سازه گردیده اطلاعی در چنگ وجود ندارد ولی ردپای مسجد در قرن ها اول اسلامی به چشم می خورد مسجد عصر سلجوقی و ایلخانی بسیار کلان خیس و بزرگ خیس از بنای فعلی بوده و بنای مو جود، تنها گنبدخانه و حیاط مسجد گرانقدر را تشکیل می داده که فعلا به طور منفرد و مهجور در شمال شهر اردبیل قرار گرفته میباشد.

معماری مسجد جامع اردبیل (آدینه مسجد)
معماری مسجد جامع اردبیل مشمول گنبد، شبستان، تراس، مناره، محراب و … است.
گنبد مسجد جامع اردبیل گنبد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آجری بزرگی داشته که از بیرون با کاشی های آبی‌رنگ معمولی مزین بوده و بر بدور آن با کاشیهای معرق کتیبه هایی وجود داشته میباشد که به گذر زمان روز ها از دربین رفته میباشد.
رویدادها روز ها گنبد این مسجد را فرو ریخته و آنچه امروزه باقیمانده میباشد ، فقط دو بخش قوسی صورت ناقص از گنبد فرنگی و بخش محدودی از گچ بریهای گنبد داخلی را در چهار کناره فوقانی دیوارهای شبستان میباشد، بر بالای شیارها ، تنها تعدادی ستون آجرچینی افقی مانده میباشد و آحاد گنبد فرو ریخته میباشد.
گنبد مدور آجری مسجد جامع اردبیل بر محور مربع مستطیل شکلی به بعد ها ۱۵ / ۲۰ × 50/15 متر قرار گرفته که خویش این مبنا در واقع امتداد چهار دیوار سازه پیش از تقسیم آن به هشت و شانزده ضلعی خرد میباشد.
شبستان محوطه ای میباشد مربع مستطیلی صورت به بعد ها ۱۵/۰۵ × ۱۵/۲۰ متر. شبستان دارنده چهار طاق والا در چهار ضلع میباشد که‌این چهارطاق در نصیب انتهایی سازه، به وسیله دیوارچه ها و کاربندی ها و نیز فیل پوش ها به محوطه های هشت ضلعی و در غایت شانزده ضلعی تبدیل گردیده‌است.
تراس دیرین مسجد فضایی میباشد سرپوشیده به بعد ها ۹ / ۱۰ × ۱۲ / ۵۲ متر و با یک طاق نمای بسته جنوبی به پهنا چهار متر و عمق ۲/۶ متر مشرف بر صحن سابق این سازه، که امروزه به بدنه شمالی شبستان اساسی آدینه مسجد ملحق گشته میباشد.
اصولا حیاط رفیعی بوده، که با ویران گشتن و فرو ریختن طاق آن، در اواخر عصر ی زندیه و اوایل قسم قاجاریه با بالا آوردن کف آن به طول ۲ متر و پوشانیدن سقف به وسیله الوارهای چوبی و تاسیس بام مسطح، این محوطه را به شبستان تبدیل کرده و اینک، تحت عنوان مسجد از آن به کارگیری می کند، تراس و گنبدخانه در طی سلجوقی درست شده اند. .
سقف بر گردونه ۸ ردیف چوبی 4 × ۲ با شالی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد های سنگی غیرمنتظم پایدار میباشد و سرستون ها به مدل کرنتی میباشند.
سقف این شبستان دارنده ۱۲۴ تیر چوبی میباشد.
۴ × ۳۱ می باشدو به همین جهت به مسجد تیرپوش دارای شهرت میباشد.
شبستان از نصیب شمالی با یک راهرو به خارج روش می‌یابد.
منار مسجد جامع اردبیل ، در مسافت ۱۶/۴۳ متری جناح غربی بدنه شبستان اساسی جای دارد و علی رغم این که امروزه با منهدم شدن اجزاء متشکله و کانال به طور منفرد و مستقل از بنای آدینه مسجد درآمده، لیکن سابقاً به اصل مسجد متصل بوده میباشد.

خیابان امام خمینی مشهد، گلشن ملی و کهن ترین مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هتل تاریخی در حالا عمل یعنی هتل تاریخی پارس را در بین خویش مکان داده میباشد. از سایر جالب های مشهد که در‌این خیابان قرار گرفته می‌قدرت به منزل ملک اشاره نمود، منزل یکی ثروتمندترین اشخاص کشور‌ایران طی صد سال اخیر. حاج حسین ملک که در سال 1251 هجری خورشیدی در طهران متولد شد، بخش اعظم گنج خویش را از رویه ارث پدری به دست آورده بود و بعداز مدتی استارت به وقف اموال خویش کرد. کتابخانه ملی ملک در طهران، دو بیمار‌ستان در تربت لیوان و چناران، گلشن ملک آباد و 200 هکتار زمین به کل فرهنگیان مشهد مثلا اوقاف این شخص نه به شمار می آید.
منزل ملک که در قبلی بسیار بزرگتر از امروز بوده، فعلا صرفا قسمت بیرونی آن میراث میباشد. منزل ملک زیربنایی موازی با 600 متر مربع داراست و زمین آن نیز 1659 متر مربع میباشد. تلفیق معماری سنتی و اروپایی و به کار گیری از المان‌های خاص معماری بر زیبایی این منزل تاریخی افزوده میباشد. این منزل دوطبقه مشتمل رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بر یک پذیرایی بسیار گرانقدر میباشد که سقف چوبی مشبک و منبت کاری گردیده داراست و شومینه‌ای که گچبری‌هایش آن را زیباتر نموده است. فعلا منزل ملک خلال اینکه یکی جالب های مشهد به شمار می‌رود، یکی‌از معدودترین منزل‌های تاریخی مشهد میباشد که از دورانی به مکان ما‌نده که معماری بعد از ظهر قاجاریه داشت مکان خویش را به معماری پهلوی می‌بخشید. با وجود آنکه منزل های تاریخی مشهد، شانس یه خرده برای تجدید بنا داشته‌اند البته منزل ملک یکی نادر منزل های تاریخی بافت قدیم این شهر میباشد که تجدید بنا گردیده و تحت عنوان یک راس فرهنگی – هنری سرگرم به عمل میباشد. در حال حاضر از این منزل تحت عنوان راءس آفرینش و بازرسی هنرهای سنتی به کار گیری می گردد. در حال حاضر به هر بخشی از این منزل که بروید، یک تاثیر هنری چشمانتان را نازونوازش می‌نماید. از تابلوهای نگارگری قهوه‌منزل‌ای تا مجسمه‌های چوبی، از کاشی‌کاری‌های دیده‌نواز تا قالی‌های با نقش جالب. از سفال و سرامیک‌هایی با لعاب آبی‌رنگ فیروزه‌ای تا سوزن‌دوزی‌های دقیق، از مینیاتور و تذهیب تا منبت و معرق‌هایی تماشایی.
فقط مثال گرمابه تاریخی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد محرمانه مشهد با 127 متر مساحت نیز در منزل ملک مشهد قرار گرفته میباشد. حمامی که در زیرزمین قرار گرفته و معماری خاص اسلامی دارااست و مشتمل بر قسمت‌هایی نظیر مواد سوختنی، گرمخانه، در بین در، توالت، نمازخانه و حریق دان میباشد.