مجله خبری مساجد

به موجب خطوطی که در بالای مناره و گلدسته مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد منقوش میباشد تزئینات کاشی شش ضلعی با نوار طلایی و به رنگ مشکی نو به طول 1.5 متر به عمل رفته میباشد و آنگاه تا مرحله پاطاق خشت کاری به چشم می‌خورد.
در مرحله پاطاق کتیبه ای به دور تا به دور تراس به طور نواری عمل گردیده است.
ورودی جنوبی مسجد جامع کرمان با خشت و کاشی تزئین گردیده و در آن رنگ های سپید ، لاجوردی ، سیاه و فیروزه ای مشاهده می شود.
پس از ورودی این در، سنگی بسیار بهتر و روشن به دیوار نصب میباشد که به سنگ آینه آوازه دارااست.
در تراس ضلع غربی محراب رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بسیار خوب و زیبائی وجود داراست که لبه بالای آن از سنگ مرمر سبز با خطوط بسیار شیوا و دلنشین منقوش و حجاری گردیده‌است.
سقف حیاط جنوبی مسجد جامع کرمان از درون با تزئینات خشت و کاشی به مدل ایلخانی پوشیده گردیده‌است.
ارزشمندترین بخش سازه کارشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد به‌حساب می‌آید.
محراب اصل مسجد تماماً کاشیکاری گردیده به استثنای نصیب پائین محراب که از سنگ مرمر کتیبه دار درست شده میباشد.
طرفین محراب درون محراب سه ورودی طاق دار در هر سمت به چشم میخورد.
کاشیکاری طرفین محراب از کاشی معرق به رنگ های طلایی، سپید، آبی‌رنگ فیروزه ای، سیاه و لاجوردی مصرف شده میباشد.
در طرفین محراب مسجد جامع کرمان دو ردیف نمای حجاری گردیده به چشم می‌خورد و در‌این نصیب ها با کاشی اسم علی(ع) هم پا آجرهای مشبک فعالیت گردیده است که آجرهای مشبک آن شبیه مثال شغل گردیده آن در گنبد سلطانیه می باشند.
درین مسجد اشکال کاشی های معرق، هفت رنگ بی آلایش و چندرنگ فعالیت گردیده‌است.
در‌این بنای باشکوه مقرنس گچ بری آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد گردیده در هشتی یکی‌از ورودی ها و محراب مقرنس گردیده با کاشیکاری بسیار دقیق معرق و نیز مقرنس های معرق گردیده ورودی اساسی به چشم می‌خورد.
زیبایی های دیده نوازی که پیچک ورودی درب شرقی دارااست از سنگ با روکش گچ به دیده می‌آید و روی کاشی های خرد نصب گردیده و نیز آیاتی در مجاورت آن نقش بسته میباشد.

مسجد ساوه از دیرین ترین مساجد کشور مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ایران در شهر ساوه میباشد و طی زمان های گوناگون بوسیله هنرمندان اهل ایران تزئین و نوسازی شـده اسـت به گونه ای که بازسازی های صورت گرفته موجب گردیده اثری از بنای اول مسجد در زمانه کنونی باقی نماند.

ویژگی این بنای تاریخی-مذهبی آن میباشد که نمودهایی از سه دوران تاریخی (پیش از اسلام، قرنها اول اسلامی و زمانه صفوی) در آن چشم می شـود. آثـار و بقایای مو جود بیان‌کننده این میباشد که جای مسجد فعلی در زمانه کشور ایران باستان، آتشکده بوده و در عصر اسلامی تبدیل به مسجد گردیده است.

در دو کناره ضلع جنوبی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مسجد ساوه، ساختمانی میباشد خشتی و گلی به صورت نشان بعلاوه، (متقاطع) که از وجود آتشکده در زمان قبل از اسلام حکایت داراست. تا به اکنون به صورت ظریف تاریخ بنای مسجد جامع ساوه گزینش نشده، ولی سابق ترین شیء که در این موسسه پیدا گردیده، کتیبه هایی میباشد که در سده ۴ هجـری قمـری مندرج اند.

بدین ترتیب مسجد ساوه دستکم ۱۰۰۰ سال عمر دارااست. مسجد جامع ساوه در حین تاریخ تغییرات متعددی کرده؛ گنبدخانه مسجد که از سابق ترین بخشهای آن میباشد، سده های چهارم و آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پنجم در ضـلع جنـوبـی بنـا گردیده، مناره مسجد وابسته به سده ششم میباشد و حیاط غربی در سده هشتم ایجاد شده است.

کاروانسرای مرنجاب که به امر پاد شاه عباس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد صفوی در کنار قنات مرنجاب سازه گذارده گردیده برای مثال اثر ها تاریخی جان دار در حوزه‌ است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی میباشد در مسیر خط مش ابریشم برای هجرت به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس.

درباره دلایل دیگر ایجاد کرد کاروانسرای مرنجاب آمده میباشد که فرمانروا عباس با وجود ساخت کاروانسرا و قلعه های مختلف در سراسر میهن، درین ناحیه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، زیرا تا آن مجال معاندان به خیال و خاطر دریاچه نمک و گستره بیابان، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند.

حمله ازبک ها و افغان ها از روش دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، فرمانروا عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعا یک مقر نظامی درین حیطه ساخت نماید و جلوی انذار را بگیرد. بالای کاروانسرا به صورت سنگرهای دیدبانی میباشد و نام برده میباشد که مدام ۵۰۰ پاسدار دارای اسلحه در قلعه رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد حضور داشتند و امنیت عبور محصول از چین به اروپا و بالعکس را در‌این حوزه‌ امان می کردند.

بعداز موفقیت انقلاب، ناحیه تا مدتی به طور تقریبً به حیث توریسم راکد بود. تا سال ۱۳۷۸، که کاروانسرای مرنجاب را به جا مانده فرهنگی خرید و در پوسته طرح پردیسان بازسازی کرد، به فردی به اسم عباس شیبانی وابستگی داشت که از آن برای آغل گوسفندان به کار گیری می کرد.

تجدید بنا تا سال ۱۳۸۲ به طول انجامید و خیلی از اتاق‌هایش به کلی تعمیر شد. سازه در سال ۱۳۸۴ هم با شماره‌ ۱۲۱۲۶ تصویب ملی شد و از آن به سپس کاربری مطلوب یافت.

فعلا کاروانسرای آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مرنجاب به وسیله صندوق احیا و افتتاح از اماکن تاریخی و فرهنگی تجدید بنا و نوسازی و در مراسمی به نصیب سری واگذار شد‌ه‌است..

گنبد و سایبان خیمه نیز با آسمانهای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کشور‌ایران باستان و عالم هلنیستی، رومی یاور بود. گنبدی که بر روی یک مبنا مربع صورت جای دارد علامت هندسی آن انواع را منعکس می نماید. دایره نمایانگر کمال، ابدیت و افلاک بود. میدان نمایانگر زمین میباشد. یک هشت ضلعی دربین این دو واسطه بود.

در صـدر اسـلام، نقـش کالبـدی مسـاجد اهمیـت زیـادی نداشـت، لیکن با گذشـت زمـان مسـجد توانسـت از منظـر کالبدی نیـز به عنـوان یـک عنصـر تأثیرگـذار در شـهرهای اسلـامی عمـل کنـد. بـا توجـه بـه الگوهـای مختلـف در طراحـی کالبـد مسـاجد نویـن بینش هـای مختلفـی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد نیـز در مـورد حضـور و یـا عـدم حضـور گنبد در هیبت کالبدی مساجد وجود دارااست.
انگیزه زیبایی گنبد مسجد به کار گیری از تناسب توانا و رسم هندسی ظریف میباشد.آنان به واسطه تناسبات ظریف خویش یکی سازهای متنوع معماری اسلامی میباشند ، مثال قوسی از این قبیل که اعمال گردیده، وابسته به مسجد امام میباشد ایجاد کرد و معماری گنبد و گلدسته ،حیاط ها و سردرها با طاق های بلند در معماری اسلامی به خصوص در تشکیل داد مسجد و اماکن مقدس مذهبی برای مسلمان ها ، کیفیت بالا معماری مو جود خویش تمجید گردیده اند.

در واقعیت منار و گنبد مسجد یک لهجه در بین المللی برای شناسایی مساجد و اماکن مذهبی در دولت ها اسلامی می‌باشند که از بناهای دیگر منزه داده آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد می‌شوند.

مقام آن‌ها در شهرهای قبل تماما مشخص و معلوم بود و چه بسا در طرح های شهری به طور کامل در نظر گرفتن گردیده بود و بنای آن برای هر شخص آشنا و غریب در روز به واسطه رفعت آن و در شب نیز با تور مناره ها و گلدسته ها عیان بود .

با تحقیق تاریخ معماری، فضای نصفه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بازی که از سه طرف بسته و از یک طرف گشوده بوده تراس می نامیدند. گاهی فضای واسطی میباشد دربین فضاهای گشوده و بسته گاه بدان بسیار عنایت داده میگردد و در فیض بسیار عریض و یا این که مرتفع میگردد و از بدور عرض‌اندام می نماید. حیاط ها معمولا در قاعدا مستطیل یا این که مربع یا این که نیم هشت اند، نمای آنان مستطیل صورت میباشد البته سقفشان گهواره ای با نیم گنبد میباشد . پیاده سازی آن براساس یک پایه میباشد . ادغام آن با نمای اطرافش به صورتهای متعدد جاری ساختن میگیرد و در هر اکنون تأثیر مهمی در مخلوط نما می‌گذارد.

این تأثیر، به ویژه وقتی که حیاط؛ فضاهای مجاورش مخلوط می گردد و یک كل جداگانه را پدید میاورد، به خیر و خوبی مشاهده میشود. تراس معمولا در جوار ایوان و بر روی محورهای اساسی آن قرار می‌گیرد و به فراخو نوع سازه و یا این که محل استقرارش عملکردهای رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مختلف می‌یابد.

بیشتر بخوانید : تراس در معماری (حیاط در معماری سنتی کشور‌ایران)

ورودی در معماری سنتی
ورودی ها اتصال دهنده خارج و داخل سازه می‌باشند، و در معماری سنتی کشور ایران خاص و تمجید گردیده اند. ورودی بر حسب نوع سازه تغییر‌و تحول صورت میدهد اما معمولا معماری سنتی غامض ای متشکل از یک‌سری اطراف داراست. به گونه ای که مسیر جنبش آدم در آن شکسته میشود. ورودی ها معمولا از یک سو در ، فضای مهم و یک یا این که یک‌سری دهلیز ساخته شده اند .

سردر ورودی ها گاهی طول آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پیدا می نماید و مشخصه ای برای سازه میشود . صورت قاعده فضای مهم ورودی ها اکثرا هشت ضلعی با شکلی در حدود آن مانند « هشت و نیم هشت » میباشد و بدین خیال و خاطر معمولا از سایر فضاهای سازه متمایز می‌گردد؛ ولی گاهی هم صورت مربع یا این که مستطیل پیدا می نماید. ورودی ها اکثر وقت ها در ساختمان های همگانی ، بر محورهای مهم سازه و در منزل ها در کنج های تراس قرار میگیرند.

معماری گنبد ها دارنده یک تاریخچه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زمان بر میباشند که به پیش از تاریخ اسلام برمیگردد. گنبد فضای بسته وسیعی که معمولا در شالوده مربع صورت میباشد و سقف مدور دارااست. در بعضا مثال ها یک پوشش ثانويه هرمی که سطح مخروطی صورت دارااست طاق نیم کروی نخستین را می پوشاند. گنبدخانه معمولا مهمترین نقطه سازه را به وجود میاورد و یک کدام از موادسازنده بناست که ممکن میباشد اکران بیرونی داشته باشد و یک کدام از موادتشکیل دهنده شاخص در معماری اسلامی و تشکیل داد مسجد میباشد.

از نظر صورت فرنگی از سایر بخش های سازه متمایز میباشد و همین تمایز به آن تشخص بیشتر میبخشد. در پیاده سازی آن ها بر سه پایه عمود برهم تأکید میگردد . دو پایه در قاعده و اساس سوم عمود بر آن‌ها میباشد که حرکتی افزایشی را در راس محیط ساخت‌و‌ساز می نماید.گنبدها رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد میان النهرین باستان تشکیل‌شده اند و آن‌ها در معماری اهل ایران سنتی، هلنیستی، رومی و چینی در عالم باستان و همینطور میان تنی چند از سنت های مستقر ساختمان در سراسر دنیا یافت گردیده اند. ساختارهای آن هم در معماری بیزانس و هم در معماری ساسانی رایج بود که به ترتیب در قرن ها وسطی بر بقیه کشورهای اروپا و اسلام تأثیر گذاشت.

گنبدهای معماری رنسانس آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اروپا در اوایل عصر امروزی از ایتالیا توسعه یافت، در حالی که‌این عنصر معماری به صورت به طور همزمان در معماری عثمانی به کار گیری می شدند. گنبد در معماری باروک و نئوکلاسیک از معماری رومی الهام گرفته میباشد.

مساجد جامع ملک زوزن ، فرومد مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و گناباد از نگاه تزیینات بدیع و پلان دو ایوانی جزء شاخص ترین ابنیه معماری خوارزمشاهیان در خراسان میباشد که به حیث همانندی هنری این عصر یا این که بعدازظهر سلجوقیان اکثری به غلط این اثر ها را مرتبط با آن عصر می‌دانند.

ولی کمبود منابع کتابخانه ای و عدم اجرا پژوهش کارشناسانه نیز سبب گردیده‌است که ماهیت هنر این عصر همچنان در هاله ای از پیچیدگی بماند هنرهای دکوری سازه که از دیرباز در معماری جمهوری اسلامی ایران موردتوجه بوده میباشد. تزییناتی زیرا گچبری ، آجرکاری ، کاشی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کاری و….که هر کدام ضمن تزیین در استحکام بخشی سازه نقش مهمی اعمال نموده و همه با اصول فنی و علمی توأم بوده اند.

مسجد جامع گناباد
این سازه که از ابنیه های گران بها معماری خوارزمشاهیان میباشد از نوع مساجد دوایوانی بوده و در شهرستان گناباد ، بنا شده در جنوب استان خراسان سازه گردیده است. به استناد کتیبه کوفی آجری که نمای حیاط جنوبی را آذین بخشیده میباشد، تاریخ ایجاد کرد آن سال ۶۰۹ هـ ق میباشد ، مشتمل بر یک ایوان ، دو مدخل ، دو فن رواق ، دو شبستان و دو حیاط میباشد که آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جمعاًً در نزدیکی تراس قرار دارا هستند.

بارزترین جنبه ی معماری مدارس تاریخی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این عصر تقارن فوق العاده و سازمان خردمندانه آن میباشد که‌این دو خصوصیت بیشتراز هر چیز مدرسه ها تاریخی این عصر را از عصر ی قبل از آن متمایز می سازد.
در پلان مدرسه ها تاریخی این عصر ، نوع چهار ایوانی موفق بود و در مقیاسی بلندمرتبه خیس از آن چه در سایر ی مرز و بوم های اسلامی اشاعه داشت ساخته شد. مکتب ی غیاثیه خرگرد الگویی میباشد که نماد میدهد به چه شکل عملکردهای متفاوت در مدرسه ها کهن این روزگار میتوانند با یکدیگر تلفیق شوند
درین زمان تأکید نو بر مقیاس رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به معنای تأکیدی بر اساس با آن بر نماهای فرنگی بود برای مثال از مناره ها جهت معلوم کردن کناره ها استعمال میشد.
همینطور در یک خط قرار دادن ورودی درگاه با قبله، پیشرفت ی محوری یک دست را ضمانت می‌کرد.
پیرایش متقارن و منطقی حجره های طلاب از سایر خصوصیت های شاخص مدرسه ها این زمان بود.
مدرسه های تاریخی تعالی در عصر ی تیموری معمولاً در شهرهای مهم متمرکز گردیده بودند
رعایت اصل باطن گرایی در پیاده سازی ساختمان به نحوی که هیچ سیرتکامل رابطه بصری دربین فضاهای داخلی و فرنگی مکتب وجود نداشته باشد
استعمال از تراس در سازه و آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد تأکید بر آن از حیث ساختاری و نمایی
التفات وجود نمازخانه در مکتب و ساخت‌و‌ساز یک محراب در آن
ساخت حجره های منقطع و منحصر به فرد برای اسکان طلاب
انتظام فضاها و ارکان ساختمانی گرداگرد یک ایوان مرکزی

باغ پهلوان پور از دید معماری نمایانگر مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد تغییرات مدل گلشن سازی سابق اهل ایران به سمت‌ و سوی گلشن سازی رایج مدرن میباشد و مدل معماری آن ترکیبی از معماری کوشکی و تراس مرکزی میباشد که کوشک اساسی در راس آکس اساسی گلشن قراردارد و مسیر عبوری آب در گلشن نیز از این پایه میباشد.
خلال این اساس مهم آب در دو اساس دیگر رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد نیز جریان دارااست که گلشن آرایی حول این دو پایه به وجهی قشنگ انجام یافته میباشد، بدین مضمون‌ که درختان نظام ساز گلشن در کناره این دو خیابان کاشته گردیده‌ اند.
این آب از قنات پر اسم و رسم حسن آباد که به جز این گلشن به صورت بی واسطه از هیچ یک از گلشن های حوزه‌ عبور نمی نماید، سرچشمه میگیرد. آب قنات حسن آباد درختان چناری را که در کناره آن روییده اند، سیراب می نماید.
ضمن قنات مذکور گلشن پهلوان پور یزد از روش دو منبع آب دیگر به اسم های قنات فرمان روا حسینی و قنات مزویر آباد، آبیاری می‌شود.
درختان قدیمی سال چنار که در دنباله ی نهر آب روان در آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد گلشن روییده اند، دالان سرپوشیده ی زیبایی را به وجود آورده اند
مساحت گلشن 5/3 هكتار و عمده تولید انجام یافته در آن مشمول ساختمان بلند گلی و فضاهای خدماتی مربوط به آن در جناح جنوب شرقی میباشد.

سردر ورودی
سردرورودی دارنده پیش آمدگی ودربالای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آن بخش فرمانروا نشین که یاور باتراس است جای‌دارد.

درب ورودی
درب ورودی دولنگه می باشدوازنوع چوب ساج که ازهند می آوردند است.

هشتی
هشتی واسط در بین سردر ورودی و فضای درونی ایوان است و تحت عنوان غربال و کاهش دهنده گرما و نوروفروغ شدید خارج و کوران باد مناسب به کارگیری می گردیده است.

ایوان مرکزی
به کار گیری از ایوان مرکزی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در مرکزیت سازه به انگیزه کارداران اقلیمی و صورت و بعد ها این تراس ارتباط بدون واسطه با بعدها فرنگی کاروانسرا داراست.

اصطبل
تحت عنوان یکی‌از ازفضاهای مهم درپشت اتاق مسافران قرارداردتعبیه ورودی های اصطبل درچهارگوشه ایوان ومرکزقراردارد.

ساختمان بلند و بارو
برای دفاع سازه دربرابرمهاجمین به طور دایره درچهارگوشه بناقرارداردارتفاع هر کدام ازآنها91/12مترمی باشد.

ایوانچه
درروبروی حجره ها ازایوانچه جهت سایه اندازی استعمال می گردیده است.

اتاق مسافران
اتاقی که جهت استراحت مسافران ازآن به کار گیری می گردیده‌است.

پشت بام
پشت بام بنامسطح می باشدوبرروی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پشت بام ازهواکش ونورگیرمطابق صورت مستعمل میباشد.

پشت حایل
جهت ایستایی سازه(نیارش) ازپشت بنددربیرون سازه بکاربرده گردیده است.