مجله خبری مساجد

زینت کردن به هنگام آمدن در مسجد، به عنوان مثال آداب مسجد میباشد که در قرآن مهربان و احادیث معصومان (ع) بر آن توکل شد‌ه‌است. در روایاتی که از معصومان (ع) رسیده میباشد، اموری تحت عنوان مصداق و معنای زینت نام برده که به بعضا از آن‌ها اشاره میگردد:

در تعبیر و تفسیر عیّاشی در پایین آیه 31 از سوره اعراف از امام راستگو (ع) قصه گردیده است که فرمود: مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد «منظور از زینت، ائمّه میباشد».[1]

مرحوم علاّمه طباطبایی (ره) در «المیزان»، بعد از بیان این داستان میگوید: «ممکن میباشد خواسته از ائمّه درین ماجرا، ائمّه جماعات باشد. زیرا هنگامی مؤمنان، امام را در مسجد جلو قرار داده و به او اقتدا می نمایند، مایه زینت نماز میباشد و ممکن میباشد خواسته از ائمّه، ائمّه معصومان (ع) باشند».[2]

اما به تناسب حکم و زمینه ظاهراً خواسته از ائمّه، به عبارتی ائمّه جماعات میباشد؛ به دلیل آن که بنابر احتمال دوّم معنای آیه شریفه آن میباشد که: «ولایت ائمّه (ع) مایه زینت نماز میباشد»، در حالی که ولایت ائمّه (ع) از زینت بسی رفیعتر و والاتر و به منزله روح و جان نماز و مسجد؛ بلکه کلیه فرایض و واجبات شرعی میباشد.

تعبیروتفسیر دیگری که در احادیث برای زینت وارداتی میباشد، این میباشد که: در تعبیروتفسیر عیّاشی از خیثمة بن ابی خیثمة ماجرا گردیده‌است که: رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد (ع) وقتی که به نماز می ایستاد، شایسته ترین خرقه­های خویش را میپوشید. کسی به وی پهنا کرد: ای فرزند نبی خداوند! چرا شایسته ترین جامه­هایتان را به هنگام نماز میپوشید؟ فرمود: آفریدگار زیباست و زیبایی را دوست میدارد. اینجانب هم برای پروردگارم خویش را خوشگل می­کنم. پروردگار خویش فرموده میباشد: «زینت خویش را در هر نماز (یا این که مسجدی) به یاور داشته باشید»، اینجانب هم دوست دارم که شایسته ترین لباسم را بپوشم». [3]

لذا فقهای اسلام با استناد به همین سیرتکامل احادیث، یک کدام از مستحبّات ورود به مسجد را پوشیدن خرقه­های بهتر بیان کرده اند.[4]

روضه خوان طبرسی نیز در «مکارم الاخلاق» از فرستاده خداوند (ص) نقل نموده است که آن حضرت در زیر آیه شریفه آیتم دعوا فرمود: «منظور از زینت، آن میباشد که زمانی که به در مساجد می رسید، کفش­های خویش را تحقیق فرمائید (مبادا آلوده و کثیف به نجاست باشد)»، البتّه این پژوهش جنبه احتیاطی داراست و عملی مستحبّ است، البته کثیف کردن مسجد به نجاست، حرام و برطرف نمودن نجاست از آن واجب فوری میباشد.

یک کدام از دیگر از مصادیق زینت نمودن در احادیث را، استفاده رایحه و بوی خوش به هنگام مسجد رفتن می اقتدار شمرد. در حدیثی از امام راستگو (ع) آمده میباشد: امام سجّاد (ع) در شبی سرد در حالی که ردا و عمامه­ای از خز پوشیده و بوی خوش نیز استفاده کرده بود، به خادم خویش واکنش نمود. خادم پهنا کرد: فدایت نحس درین ساعت از شب با این هیئت پسندیده به کجا میروید؟ امام سجّاد (ع) فرمود: به مسجد جدّم فرستاده (ص) به خواستگاری حورالعین از خدا عزّ و جلّ می‌روم».[5]

این حدیث شریف گویای آن میباشد که استفاده بو به هنگام آمدن به مسجد، مناسب و زینت به حساب آورده می شود.

در حدیث دیگری واردشده که از امام درستگو (ع) راجع‌به حرف معبود متعال که میفرماید: ادرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد «زینت خویش را در هر مسجدی به همدم داشته باشید»، سؤال کردم. امام (ع) فرمود: منظور از زینت، کتف کردن موی در هر نماز واجب و مستحبّی میباشد».[6]

البتّه اموری که در‌این احادیث تحت عنوان معنای زینت نام برده، هیچ کدام جنبه تعیینی ندارد. بلکه منظور، ذکر مصادیق زینت میباشد؛ لذا در احادیث متعدد کارها متفاوتی تحت عنوان معنای زینت نام برده میباشد؛ به این ترتیب می­اقتدار اعلام‌کرد: به کار بستن از هرگونه زینتی که از منظر دینیً و یا این که عرفاً نکوهیده نباشد، در نماز و مسجد مناسب میباشد.

زینت کردن به هنگام آمدن در مسجد، به عنوان مثال آداب مسجد میباشد که در قرآن مهربان و احادیث معصومان (ع) بر آن توکل شد‌ه‌است. در روایاتی که از معصومان (ع) رسیده میباشد، اموری تحت عنوان مصداق و معنای زینت نام برده که به بعضا از آن‌ها اشاره میگردد:

در تعبیر و تفسیر عیّاشی در پایین آیه 31 از سوره اعراف از امام راستگو (ع) قصه گردیده است که فرمود: مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد «منظور از زینت، ائمّه میباشد».[1]

مرحوم علاّمه طباطبایی (ره) در «المیزان»، بعد از بیان این داستان میگوید: «ممکن میباشد خواسته از ائمّه درین ماجرا، ائمّه جماعات باشد. زیرا هنگامی مؤمنان، امام را در مسجد جلو قرار داده و به او اقتدا می نمایند، مایه زینت نماز میباشد و ممکن میباشد خواسته از ائمّه، ائمّه معصومان (ع) باشند».[2]

اما به تناسب حکم و زمینه ظاهراً خواسته از ائمّه، به عبارتی ائمّه جماعات میباشد؛ به دلیل آن که بنابر احتمال دوّم معنای آیه شریفه آن میباشد که: «ولایت ائمّه (ع) مایه زینت نماز میباشد»، در حالی که ولایت ائمّه (ع) از زینت بسی رفیعتر و والاتر و به منزله روح و جان نماز و مسجد؛ بلکه کلیه فرایض و واجبات شرعی میباشد.

تعبیروتفسیر دیگری که در احادیث برای زینت وارداتی میباشد، این میباشد که: در تعبیروتفسیر عیّاشی از خیثمة بن ابی خیثمة ماجرا گردیده‌است که: رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد (ع) وقتی که به نماز می ایستاد، شایسته ترین خرقه­های خویش را میپوشید. کسی به وی پهنا کرد: ای فرزند نبی خداوند! چرا شایسته ترین جامه­هایتان را به هنگام نماز میپوشید؟ فرمود: آفریدگار زیباست و زیبایی را دوست میدارد. اینجانب هم برای پروردگارم خویش را خوشگل می­کنم. پروردگار خویش فرموده میباشد: «زینت خویش را در هر نماز (یا این که مسجدی) به یاور داشته باشید»، اینجانب هم دوست دارم که شایسته ترین لباسم را بپوشم». [3]

لذا فقهای اسلام با استناد به همین سیرتکامل احادیث، یک کدام از مستحبّات ورود به مسجد را پوشیدن خرقه­های بهتر بیان کرده اند.[4]

روضه خوان طبرسی نیز در «مکارم الاخلاق» از فرستاده خداوند (ص) نقل نموده است که آن حضرت در زیر آیه شریفه آیتم دعوا فرمود: «منظور از زینت، آن میباشد که زمانی که به در مساجد می رسید، کفش­های خویش را تحقیق فرمائید (مبادا آلوده و کثیف به نجاست باشد)»، البتّه این پژوهش جنبه احتیاطی داراست و عملی مستحبّ است، البته کثیف کردن مسجد به نجاست، حرام و برطرف نمودن نجاست از آن واجب فوری میباشد.

یک کدام از دیگر از مصادیق زینت نمودن در احادیث را، استفاده رایحه و بوی خوش به هنگام مسجد رفتن می اقتدار شمرد. در حدیثی از امام راستگو (ع) آمده میباشد: امام سجّاد (ع) در شبی سرد در حالی که ردا و عمامه­ای از خز پوشیده و بوی خوش نیز استفاده کرده بود، به خادم خویش واکنش نمود. خادم پهنا کرد: فدایت نحس درین ساعت از شب با این هیئت پسندیده به کجا میروید؟ امام سجّاد (ع) فرمود: به مسجد جدّم فرستاده (ص) به خواستگاری حورالعین از خدا عزّ و جلّ می‌روم».[5]

این حدیث شریف گویای آن میباشد که استفاده بو به هنگام آمدن به مسجد، مناسب و زینت به حساب آورده می شود.

در حدیث دیگری واردشده که از امام درستگو (ع) راجع‌به حرف معبود متعال که میفرماید: ادرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد «زینت خویش را در هر مسجدی به همدم داشته باشید»، سؤال کردم. امام (ع) فرمود: منظور از زینت، کتف کردن موی در هر نماز واجب و مستحبّی میباشد».[6]

البتّه اموری که در‌این احادیث تحت عنوان معنای زینت نام برده، هیچ کدام جنبه تعیینی ندارد. بلکه منظور، ذکر مصادیق زینت میباشد؛ لذا در احادیث متعدد کارها متفاوتی تحت عنوان معنای زینت نام برده میباشد؛ به این ترتیب می­اقتدار اعلام‌کرد: به کار بستن از هرگونه زینتی که از منظر دینیً و یا این که عرفاً نکوهیده نباشد، در نماز و مسجد مناسب میباشد.