مرحوم روضه خوان حر عاملی (ره) در حدیثی نقل کرده که امیرمومنان علی (ع) ماجرا گویی را در مسجد دیدند که برای عموم ماجرا سرایی می نماید حضرت اورا زدند و از مسجد خارج کردند: «ان امیرالمومنین رای قاصا فی المسجد فضربه بالدره و طرده»[80] رسول اکرم نیز فرمودند: «به هر کس در مسجد شعر می‌خواند بگویید پروردگار دهانت را بکشد مساجد را برای قرآن برپا کرده اند.»[81]
ولی در حالتی که شعر از محتوای مطلوب با خاطر آفریدگار و حرمت مسجد بهره مند باشد و در واقعیت «حکمت» و نصیحت باشد و یا این که شامل مضمون ها آفریننده اخلاقی و یا این که بیان فضیلت ها و مناقب اهل بیت (ع) باشد اینگونه شعری آن کراهت و بدی که در احادیث آمده ندارد. مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در‌صورتی‌که در احادیث آمده میباشد که: «ان اینجانب الشعر لحکمه: به صدق که برخی از اقسام شعر حکمت میباشد»
آداب خروج از مسجد
در صورتی‌که ورود به مسجد و حضور در آن آداب و سنت هایی داراست که برخی از آن‌ها بیان شد، خروج از آن هم دارنده آدابی میباشد که در‌این بخش به آنان میپردازیم.
۱. شتاب و عجله نداشتن در خروج از مسجد: به عنوان مثال آداب خروج از مسجد آن میباشد که زمانی آدم در آن حضور داراست برای بیرون شدن شتاب و عجله نکند. گر چه برای ورود به مسجد سرعت دریافت کردن مستحب میباشد ولی شکاف کردن عجولانه آن ممکن میباشد بیان کنده بی علاقگی شخص باشد لذا از آن نهی شد‌ه‌است. حتی‌در بعضی از احادیث آمده میباشد که‌این فعالیت موجب فقر و تنگدستی می گردد. قال النبی: «عشرون خصله تورث الفقر الی ان قال و تعجیل الخروج اینجانب المسجد: بیست خصوصیت و خصلت موجب فقر میگردد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد (آن‌ها را برشمردند تا رسیدند به‌این خصلت) و عجله کردن در خارج رفتن از مسجد.»[82]
۲. واپسین نفر بودن در خروج: خیر فقط عجله و شتاب در خروج از مسجد مکروه میباشد و فرموده اند از آن دوری کنید بلکه در روایات از ما مراد اند که همت نمایید در وقت ورود اولی نفر و وقت خروج واپسین نفری باشید که منزل پروردگار را رخنه می‌کنید. قال نبی الله: «نه حرم المساجد و احبهم الی الله اولهم دخولا و آخرهم خروجا منها: شایسته ترین جای ها مساجدند و دوستداشتنی ترین اشخاص نزد خداوند کسی میباشد که نخستین وارد مسجد گردد و پایان از تمامی از آن بیرون گردد.»[83]
۳. کراهت شکاف مسجد به هنگام اذان: برای مثال آداب مسجد که عظمت و قداست آن و نیز اهمین نماز در آن آرم می‌دهد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این میباشد که بیرون شدن از آن به هنگام شنیدن اذان مکروه میباشد. حتی افرادی که مسجد را در وقت نماز سوای عذر و بهانه و انگیزه شکاف می نمایند منافق قلمداد کرده اند. قال پیامبر الله (ص): «اینجانب سمع النداء فی المسجد فخرج اینجانب غیر عله فهو منافق الا ان یرید الرجوع الی؛ هر که در مسجد باشد و صدای اذان را بشنود و از آن بیرون خواهد شد منافق میباشد مگر اینکه قصد رجوع به مسجد را داشته باشد.»[84]
مرحوم روضه خوان حر عاملی (ره) در حدیثی نقل کرده که امیرمومنان علی (ع) ماجرا گویی را در مسجد دیدند که برای عموم ماجرا سرایی می نماید حضرت اورا زدند و از مسجد خارج کردند: «ان امیرالمومنین رای قاصا فی المسجد فضربه بالدره و طرده»[80] رسول اکرم نیز فرمودند: «به هر کس در مسجد شعر می‌خواند بگویید پروردگار دهانت را بکشد مساجد را برای قرآن برپا کرده اند.»[81]
ولی در حالتی که شعر از محتوای مطلوب با خاطر آفریدگار و حرمت مسجد بهره مند باشد و در واقعیت «حکمت» و نصیحت باشد و یا این که شامل مضمون ها آفریننده اخلاقی و یا این که بیان فضیلت ها و مناقب اهل بیت (ع) باشد اینگونه شعری آن کراهت و بدی که در احادیث آمده ندارد. مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در‌صورتی‌که در احادیث آمده میباشد که: «ان اینجانب الشعر لحکمه: به صدق که برخی از اقسام شعر حکمت میباشد»
آداب خروج از مسجد
در صورتی‌که ورود به مسجد و حضور در آن آداب و سنت هایی داراست که برخی از آن‌ها بیان شد، خروج از آن هم دارنده آدابی میباشد که در‌این بخش به آنان میپردازیم.
۱. شتاب و عجله نداشتن در خروج از مسجد: به عنوان مثال آداب خروج از مسجد آن میباشد که زمانی آدم در آن حضور داراست برای بیرون شدن شتاب و عجله نکند. گر چه برای ورود به مسجد سرعت دریافت کردن مستحب میباشد ولی شکاف کردن عجولانه آن ممکن میباشد بیان کنده بی علاقگی شخص باشد لذا از آن نهی شد‌ه‌است. حتی‌در بعضی از احادیث آمده میباشد که‌این فعالیت موجب فقر و تنگدستی می گردد. قال النبی: «عشرون خصله تورث الفقر الی ان قال و تعجیل الخروج اینجانب المسجد: بیست خصوصیت و خصلت موجب فقر میگردد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد (آن‌ها را برشمردند تا رسیدند به‌این خصلت) و عجله کردن در خارج رفتن از مسجد.»[82]
۲. واپسین نفر بودن در خروج: خیر فقط عجله و شتاب در خروج از مسجد مکروه میباشد و فرموده اند از آن دوری کنید بلکه در روایات از ما مراد اند که همت نمایید در وقت ورود اولی نفر و وقت خروج واپسین نفری باشید که منزل پروردگار را رخنه می‌کنید. قال نبی الله: «نه حرم المساجد و احبهم الی الله اولهم دخولا و آخرهم خروجا منها: شایسته ترین جای ها مساجدند و دوستداشتنی ترین اشخاص نزد خداوند کسی میباشد که نخستین وارد مسجد گردد و پایان از تمامی از آن بیرون گردد.»[83]
۳. کراهت شکاف مسجد به هنگام اذان: برای مثال آداب مسجد که عظمت و قداست آن و نیز اهمین نماز در آن آرم می‌دهد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این میباشد که بیرون شدن از آن به هنگام شنیدن اذان مکروه میباشد. حتی افرادی که مسجد را در وقت نماز سوای عذر و بهانه و انگیزه شکاف می نمایند منافق قلمداد کرده اند. قال پیامبر الله (ص): «اینجانب سمع النداء فی المسجد فخرج اینجانب غیر عله فهو منافق الا ان یرید الرجوع الی؛ هر که در مسجد باشد و صدای اذان را بشنود و از آن بیرون خواهد شد منافق میباشد مگر اینکه قصد رجوع به مسجد را داشته باشد.»[84]
معماری کاخ مرمر