مساحت افزوده شده به مسجد توسط مهدى عباسى ۸۳۸۰ مترمربع بود. درین توسعه و گسترش درهاى متعددى را در نزدیکی مسجد گشود و تا قرنها آنگاه، به همان صورت باقى ماند. مهدى عباسى در سال ۱۶۴ از کاردانان خواست، طرحى تهیه و تنظیم کنند تا مسجد از حوزه جنوبى نیز وسعت یابد، به طورى که به صورت تقریبى، مسجد به طور مربع درآید؛ به گونهاى که کعبه در میانه آن قرار گیرد. بنابراین، مجدداً مساحت مسجد به مقدار ۶۵۶۰ مترمربع ارتقاء یافت و رواقهایى در نزدیکی آن ساخته شد و ستونهایى برافراشته گردید. این ستونها مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هنوز بر سر پا هست و کتیبهاى که یادگار عصر مهدى عباسى میباشد، بر آن باقى باقیمانده میباشد.
گفتنى میباشد به زمان مهدى عباسى مسجد در سمت مسعى به اندازهاى توسعه و گسترش یافت که در میان مسجد و مسعى فاصلهاى نماند؛ با این در حال حاضر، بعدها باز در این محدوده به تدریج خانههایى ساخته شد.
بعداز مهدى عباسى، در طول معتضد و مقتدر عباسى، نصیبهاى کوچکى به قسمتهاى شمالى و غربى مسجد افزوده شد. از آن گزاره محل دارالندوه بود که از فرصت قُصَىّ بن کلاب در نا آگاهی براى مشورت قریش درباره کارهاى اساسی، در کنار مسجدالحرام ساخته شده بود. قرار بر آن بود تا تنها قریشیانى که چهل سال از عمرشان قبل میباشد، بدین مجلس مشورتى وارد شوند. این محل تا اواخر قرن سوم هجرى برپا بود و زمانى که خلفا به حج مىآمدند، در آنجا اقامت مىکردند. در این زمان، به بناى دارالندوه بىتوجهى شد و رو به تخریب بود. رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هرگاه باران مىآمد، گِل و لاى آن به مسجدالحرام جاری مىشد. این فرمان سبب شکایت امیر مکه به معتضد عباسى (خلافت از ۲۷۹-۲۸۹) شد و وى از خلیفه خواست تا اجازه دهد آنجا را به مسجد بیفزاید یا به محلى براى اقامت حجاج تبدیل کند. معتضد این طرح را به عهده گرفت و دستورش را صادر کرد. این افزایش در سال ۲۸۱ هجرى صورت گرفت.
مقتدر (خلافت از ۲۹۵-۳۲۰) نیز در سمت باب ابراهیم، محدودهاى را به مسجد خاطر نشان کرد. در حین مستنصر بالله عباسى (۶۲۳-۶۴۰) همتهاى زیادى براى بازسازى و نوسازى برخى از بناها صورت گرفت. یادگار این تجدید بناها، کتیبههاى متعددى است که از این خلیفه در جاىهاى چندى وجود دارد. از آن پاراگراف آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد براى تجدید بناى مطاف، کتیبهاى از این خلیفه در موزه مقبره نگهدارى مىگردد. همچنین براى بناى مسجد البیعه در نزدیکى جمره عقبه، کتیبهاى از این خلیفه موجود میباشد که روى دیوار آنجا برقرار مانده میباشد.